Warunki udziału obywateli polskich w głosowaniu w obwodach głosowania utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 18 maja 2025 r. określone są w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408 oraz z 2024 r. poz. 721, 1572 i 1907).
Prawo udziału w głosowaniu (prawo wybierania) w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ma obywatel polski, który:
1) najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
2) nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
3) nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Wyborca jest ujmowany w spisie wyborców. Można być ujętym tylko w jednym spisie.
Spisy wyborców sporządzają za granicą konsulowie, a na statkach – kapitanowie statków.
I. Głosowanie za granicą.
Wyborca:
– stale zamieszkały za granicą,
– wyborca stale zamieszkały w Polsce, a przebywający czasowo za granicą
w celu wzięcia udziału w głosowaniu powinien złożyć właściwemu konsulowi wniosek o ujęcie w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym za granicą.
Wniosek należy złożyć najpóźniej w 5. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 13 maja 2025 r.:
− w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem
lub
− przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw zagranicznych (e-wybory)
albo
− na adres poczty elektronicznej konsula jako odwzorowanie cyfrowe wniosku opatrzonego własnoręcznym podpisem (skan).
W zgłoszeniu podaje się:
− nazwisko i imię (imiona),
− numer PESEL,
− numer ważnego polskiego paszportu (na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw, na terytorium których można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego, w miejsce numeru paszportu można podać numer ważnego polskiego dowodu osobistego),
− adres pobytu wyborcy za granicą,
− dane kontaktowe w zakresie adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonu komórkowego.
W przypadku przeprowadzenia ponownego głosowania wyborca może również po dniu pierwszego głosowania złożyć wniosek o ujęcie w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym za granicą, najpóźniej do dnia 27 maja 2025 r.
UWAGA!
Osoby ujęte w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym za granicą będą ujęte w tym spisie wyborców również w przypadku przeprowadzania ponownego głosowania (tzw. II tury wyborów). Wzięcie udziału w głosowaniu w innym obwodzie, w tym również w miejscu stałego zamieszkania będzie możliwe wyłącznie po:
− otrzymaniu od konsula lub w dowolnie wybranym urzędzie gminy zaświadczenia o prawie do głosowania. Wniosek o wydanie zaświadczenia można złożyć najpóźniej do dnia 29 maja 2025 r.
lub
− złożeniu wniosku o ujęcie w spisie wyborców konsulowi właściwemu dla wybranego obwodu głosowania na obszarze, w którego wyborca przebywać będzie w dniu ponownego głosowania. Wniosek taki można złożyć najpóźniej do dnia 27 maja 2025 r.
albo
− złożenie wniosku o zmianę miejsca głosowania do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu ponownego głosowania. Wniosek taki można złożyć najpóźniej do dnia 29 maja 2025 r.
Obwody głosowania za granicą tworzy Minister Spraw Zagranicznych w drodze rozporządzenia. Wykaz tych obwodów będzie dostępny we wszystkich polskich placówkach dyplomatycznych i konsularnych oraz delegaturach Krajowego Biura Wyborczego i na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej pkw.gov.pl oraz wybory.gov.pl.
Wyborca stale zamieszkały w kraju zamierzający głosować za granicą może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w dowolnie wybranym urzędzie gminy w terminie od dnia 4 kwietnia 2025 r. do dnia 15 maja 2025 r. Wniosek składa się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem. Zaświadczenie o prawie do głosowania wyborca odbiera za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę, w urzędzie gminy, w którym został złożony wniosek.
W przypadku upoważnienia innej osoby do odbioru zaświadczenia wyborca sporządza wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie (może to być jeden dokument), w którym wskazuje swoje imię (imiona) i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, informację, w jakich wyborach wyborca jest uprawiony do głosowania, a także dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia.
Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania (tzw. II tury wyborów).
W przypadku przeprowadzania ponownego głosowania wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu pierwszego głosowania, a przed ponownym głosowaniem, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia składa się po dniu pierwszego głosowania w dowolnie wybranym urzędzie gminy, nie później niż do dnia 29 maja 2025 r.
Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców w miejscu stałego zamieszkania.
Należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały lub adresu stałego zamieszkania.
Wyborca może otrzymać za granicą zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się konsulowi.
Wniosek należy złożyć najpóźniej w 3. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 15 maja 2025 r. Zaświadczenie o prawie do głosowania wyborca odbiera za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę.
W przypadku upoważnienia innej osoby do odbioru zaświadczenia wyborca sporządza wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie (może to być jeden dokument), w którym wskazuje swoje imię (imiona) i nazwisko oraz numer PESEL, adres zamieszkania, informację, w jakich wyborach wyborca jest uprawiony do głosowania, a także dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia.
Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania (tzw. II tury wyborów).
W przypadku przeprowadzania ponownego głosowania wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu pierwszego głosowania, a przed ponownym głosowaniem, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia składa się po dniu pierwszego głosowania konsulowi nie później jednak niż do dnia 29 maja 2025 r.
Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców.
Należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie, w którym uprzednio było się ujętym w spisie.
II. Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich
Wyborca przebywający w dniu wyborów na polskim statku morskim, w celu wzięcia udziału w głosowaniu powinien złożyć do kapitana statku, najpóźniej w 5. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 13 maja 2025 r., wniosek o ujęcie w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym na statku, chyba, że posiada zaświadczenie o prawie do głosowania.
We wniosku podaje się:
· nazwisko i imię (imiona),
· numer PESEL,
· adres zamieszkania.
W przypadku przeprowadzenia ponownego głosowania wyborca może również po dniu pierwszego głosowania złożyć wniosek o ujęcie w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym na statku, najpóźniej do dnia 27 maja 2025 r.
UWAGA!
Osoby ujęte w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym na polskim statku morskim będą ujęte w tym spisie wyborców również w przypadku przeprowadzania ponownego głosowania (tzw. II tury wyborów). Wzięcie udziału w głosowaniu w innym obwodzie, w tym również w miejscu stałego zamieszkania będzie możliwe na analogicznych zasadach, jak w przypadku zasad opisanych w części dotyczącej głosowania za granicą, z tym że wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania lub wniosek o ujęcie w spisie wyborców składa się kapitanowi statku.
Do głosowania na polskich statkach morskich na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania mają także zastosowanie odpowiednie zasady wskazane w części dotyczącej głosowania za granicą, z tym że wniosek o wydanie zaświadczenia składa się do kapitana statku.
Obwody głosowania na polskich statkach morskich tworzy minister właściwy do spraw gospodarki morskiej w drodze rozporządzenia. Wykaz tych obwodów będzie dostępny we wszystkich delegaturach Krajowego Biura Wyborczego oraz na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej pkw.gov.pl oraz wybory.gov.pl.